تأثیر عسل در بهبود زخم͏ های دهان (مطالعه بالینی)

زخم آفتی مکرر (R.A.U) شایع͏ترین بیماری مخاط دهان شناخته شده برای انسان است. علیرغم توجهات بالینی و تحقیقاتی فراوان، علت آن هنوز درک نشده است.

زخم͏ها قابل پیشگیری نیستند و درمان مقطعی است و حدود ۲۰-۱۰ درصد جمعیت را تحت͏ تأثیر قرار می͏دهد. زخم آفتی مکرر به صورت زخم دهانه کوچک و بیضی شکل دردناک در مخاط دهلیز، گونه͏ ها، لب͏ ها، زبان، کام نرم، کف دهان و حلق با یک ناحیه التهابی دایره͏ ای قرمز روشن در اطراف زخم مشخص می͏ شود.

بروز بیماری در هر دو جنس تقریباً به طور مساوی و با درصد بیشتر در زنان مشاهده می͏ شود.

حساسیت به مواد غذایی و مواد دیگر می͏ تواند باعث ایجاد زخم در بیماران با ضایعات عودکننده شود. تروما اغلب به عنوان یک عامل تشدیدکننده ذکر شده است. همچنین میکرو ارگانیسم͏ های باکتریایی (مانند استرپتوکوکوس سانژیوس) یا عفونت ویروسی به عنوان عوامل دخیل در بروز زخم آفتی دهان پیشنهاد شده است. عوامل روانشناختی، ژنتیکی و کمبود تغذیه نیز ممکن است باعث ایجاد آفت شود.

عسل در طب قدیم و جدید به عنوان عامل موثر در التیام زخم͏ های عفونی مختلف توصیف شده است. گزارش͏ های کمی در مورد استفاده از آن در بهبود سوختگی͏ ها، زخم͏ ها و زخم͏ های باز وجود دارد. متأسفانه گزارش‌هایی وجود ندارد که تأثیر عسل را بر بهبود زخم‌های دهان انسان ارزیابی کند.

هدف از این مطالعه بررسی تأثیر عسل بر بهبود زخم‌های آفتی عودکننده است.

مواد و روش‌ها:

در طی یک دوره ۶ ماهه، ۵۰ بیمار با زخم‌های خفیف دهانی (۵-۲ میلی‌متر) به کلینیک مشاور دانشکده دندانپزشکی مراجعه کردند و خواستار درمان زخم‌های دردناک خود شدند. این بیماران در محدوده سنی ۲۸ تا ۴۲ سال قرار داشتند و بیماری سیستمیک نداشتند. دو گروه از بیماران تحت شرایط استاندارد برای زخم͏ های جزئی در کل حفره دهان مورد بررسی قرار گرفتند:

گروه (۱): ۲۵ بیمار (۱۲ مرد، ۱۳ زن) تنها به مدت ۳ روز با استفاده از عسل (۱۰۰٪ عسل خالص طبیعی، به تنهایی) روی زخم خود سه بار در روز به مدت ۳ روز تحت درمان قرار گرفتند.

گروه (۲): ۲۵ بیمار (۱۲ مرد، ۱۳ زن) با کنالوگ در اورباز (تریامسینولون استونید ۰٫۱ درصد در خمیر خوراکی ۵ گرم)، سه بار در روز تنها به مدت ۳ روز تحت درمان قرار گرفتند.

پس از ۳ روز درمان با عسل، زخم͏ ها بسته، تمیز و استریل شدند و تقریباً به طور کامل ناپدید شدند.
از طرف دیگر پس از ۳ روز درمان با کنالوگ، بهبودی بسیار جزئی، کاهش جزئی درد، انقباض خفیف، کاهش اندک در اندازه زخم مشاهده شد.

توانایی عسل در تسریع بهبودی زخم را می͏ توان به اثر آن در برابر رشد ارگانیسم͏ های بیماری͏زای رایج نسبت داد که در محل زخم یا جراحت رشد می͏ کنند و دوره بهبودی را به تاخیر می͏ اندازند. علاوه براین، این مطالعه نشان داد که عسل دارای فعالیت بیولوژیکی در تسریع روند بهبودی است که گمان می͏ رود مربوط به ترکیبات آن باشد زیرا فروکتوز، قند غالب در عسل بسیار مرطوب است.

بنابراین، عسل در کنار خواص ضدباکتریایی که مانع از رشد باکتری‌هایی مانند سالمونلا و E. coli می‌شود، و علاوه بر سایر اجزای ویتامینی‌ و مواد معدنی، یک درمان عالی برای پوست و همچنین درمان خوراکی است.

نتایج مطالعه حاضر نشان داد مصرف موضعی عسل خام رقیق‌ نشده می‌تواند سریع‌تر در ریشه‌کنی عفونت باکتریایی نقش داشته باشد. دوره بستری شدن در بیمارستان را کاهش دهد و باعث تسریع بهبود زخم در سزارین شود.

عسل از طریق کاهش خونریزی و کاهش نفوذپذیری عروق، بهبود زخم را تسریع می͏ کند. عسل احتمالاً سموم را از غشای مخاطی جذب می‌͏کند و پروتئین را رسوب می‌͏دهد، بنابراین ترشحات چرکی و التهابی توسط عسل طبیعی جذب می‌شوند و بنابراین از بافت‌های زیرین محافظت می‌کند و بهبود طبیعی و اپیتلیال شدن را افزایش می‌دهد.

عسل طبیعی یک محلول ویسکوز چسبناک است که این ویژگی راهی برای چسبیدن عسل به زخم است. هیچ واکنش آلرژیک مخاطی یا اثرات سمی با مصرف عسل گزارش نشده است.

نتیجه͏ گیری:

عسل در درمان (تسریع التیام) زخم͏های دهان در مقایسه با استفاده از کنالوگ در پماد اوراباز مفید است، زیرا مواد تشکیل͏ دهنده آن دارای فعالیت بیولوژیکی بر روی زخم آفت دهان هستند.

 

منبع: https://rden.mosuljournals.com