کنترل حرارت و رطوبت داخل کندو

زنبورهای داخل کندو از سنین مختلف به طور مستقیم و غیرمستقیم در ارتباط با کنترل حرارت کندو می͏ باشند. درجه حرارت منطقه پرورش نوزادان بطور شگفت͏ آوری در تمام طول سال و در تمام مدت شبانه روز بوده و حدود ۳۴-۳۵ درجه سانتی͏گراد می͏ باشد.

برای کاهش درجه حرارت داخل کندو عده͏ ای از زنبورها مقداری آب را به داخل کندو آورده و در قسمت͏ های مختلف آن به صورت قطراتی پراکنده می͏ کنند و عده͏ ای دیگر در یک طرف مدخل سوراخ پرواز طوری قرار می͏ گیرند که سرشان به طرف بیرون باشد و عده͏ ای دیگر در طرف دیگر مدخل سوراخ پرواز طوری می͏ ایستند که سرشان به طرف داخل باشد.

سپس با باز کردن بال های خود و انجام ارتعاشات بسیار زیاد بال ها، موجب به جریان افتادن هوای داخل کندو می͏ شوند به طوری که هوای تمیز از یک طرف وارد شده و هوای گرم از طرف دیگر خارج می͏ گردد. این عمل تقریباً شبیه طرز کار کولر جهت کاهش درجه حرارت می͏ باشد. ضمناً برای کاهش درجه حرارت زنبورهای داخل کندو از یکدیگر جدا و پراکنده شده و عده͏ ای از آنها در مدخل کندو و در قسمت خارجی آن مستقر می͏ گردند.

برای افزایش درجه حرارت داخل کندو (مثلاً در زمستان) زنبورها مجتمع شده و به صورت گلوله͏ ای در می͏ آیند. سپس زنبورهای سطح خارجی گلوله با خوردن عسل و با حرکت شدید ماهیچه͏ ها و ارتعاش بال ها موجب تولید حرارت متابولیکی شده که این حرارت به داخل گلوله نفوذ می͏ کند.
علاوه بر این گهگاه زنبورهای سطح خارجی گلوله به داخل آن رفته و عده͏ ای دیگر به جای آنها به خارج گلوله می͏ آیند و همان حرکات را انجام می͏ دهند. در این وضعیت ملکه و احتمالاً نوزادان (در صورتی که وجود داشته باشند) در وسط گلوله مستقر می͏ باشند.

ضمناً سطح گلوله به واسطه سطح بدن زنبورهای خارجی گلوله به صورت عایق بوده و حرارت ازآن خارج نمی͏ شود. رطوبت داخل منطقه پرورش نوزادان نیز تقریباً ثابت و حدود ۳۵ تا ۴۵ درصد می͏ باشد.
و با کم و یا زیاد آوردن آب به داخل کندو و تنظیم سوراخ͏ های تهویه و بال زدن می͏ توانند رطوبت داخل کندو را در حد مطلوب نگهدارند.

 

منبع: پرورش زنبور عسل (رحیم عبادی- علی اصغر احمدی)