عوامل موثر در گرده افشانی توسط زنبور عسل

زنبور عسل یکی از مهم͏ ترین و موثرترین عوامل گرده͏ افشانی غیرمستقیم محسوب می͏ گردد. درجه موفقیت این حشره تحت͏ تاثیر عوامل مختلف متفاوت می͏ باشد که در ذیل مختصراً به این عوامل اشاره می͏ گردد:

۱- رفتار خود زنبور عسل

ثابت شده است که نژادها یا لاین͏ های مختلف زنبور عسل تا حدودی رفتارهای متفاوتی از خود نشان می͏ دهند. مثلاً بعضی از نژادها فعالیت چرای آنها در مزارع و باغات برای جمع͏ آوری شهد و گرده گل بیشتر از نژادها دیگر می͏ باشد. همچنین هر نژادی در شرایط آب و هوائی بخصوصی بهتر عمل نموده و در نتیجه راندمان گرده͏ افشانی و یا تولید عسل آن بالاتر خواهد بود.
زیر بنای این گونه تفاوت͏ های رفتاری غریزی و ژنتیکی بوده و در طی سال های متمادی در یک نژاد یا لاین متمرکز شده͏ اند. لذا در بهره͏ گیری از عمل گرده͏ افشانی زنبور عسل باید این خصوصیات را در نظر گرفته و از نژاد یا لاینی استفاده شود که علاوه بر سازش با شرایط اقلیمی منطقه، ذاتاً فعالیت چرائی زیادی داشته باشد.

۲- تاثیر عوامل اقلیمی

مهم͏ ترین عوامل اقلیمی که روی فعالیت گرده͏ افشانی زنبور عسل موثر می͏ باشند عبارتنداز: درجه حرارت محیط، نور، رطوبت و باد.

درجه حرارت محیط:

گرچه نژادها و یا لاین͏ های مختلف زنبور عسل نسبت به شرایط مختلف محیطی تا حدودی رفتارهای متفاوتی از خود نشان می͏ دهند ولی به طور کلی مناسبترین درجات حرارت برای فعالیت همه آنها حدود ۲۰ تا ۳۵ درجه سانتی͏گراد می͏ باشد.
فعالیت زنبور عسل با شروع روز و متناسب با افزایش روشنائی شروع شده و افزایش می͏ یابد و در هنگام غروب آفتاب و متناسب با کاهش روشنائی نیز کاهش یافته و متوقف می͏ گردد. علاوه بر این در خلال روز در صورت کاهش روشنائی به واسطه ابر، مه و یا عوامل دیگر فعالیت چرای زنبور عسل نیز کاهش می͏ یابد.

رطوبت:

در روزهای بارانی فعالیت چرای زنبور عسل متوقف می͏ گردد. علاوه بر این هنگامی که رطوبت هوا زیاد و در حد اشباع باشد فعالیت این حشره نیز کاهش می͏ یابد زیرا رطوبت روی شهد و گرده گل اثر نموده و بطور غیرمستقیم در عمل چرای زنبور عسل تاثیر می͏ گذارد.

باد:

فعالیت چرای مناسب زنبور عسل در هوای کاملاً آرام صورت می͏ گیرد و در صورت وجود باد این عمل کاهش یافته و یا متوقف می͏ گردد. وقتی سرعت باد به حدود ۴۰ کیلومتر در ساعت یا بیشتر برسد فعالیت صحرائی زنبورعسل کاملاً متوقف می͏ گردد.

 

منبع: کتاب پرورش زنبور عسل (رحیم عبادی- علی اصغر احمدی)