عسل دیوانه چیست؟

🔸🔸 عسل دیوانه – توهم زا (Mad Honey) سلاح بیولوژیک جنگ های باستان

🔸 استفاده از عسل دیوانه به عنوان “سلاح بیولوژیکی” اولین بار در سال ۴۰۱ قبل از میلاد توسط “زنفون” مورخ یونانی توصیف شد.
🔸 استفاده از عسل دیوانه در جنگ ها در امپراتوری یونان مرسوم بوده است و سربازان دشمن که از این عسل مصرف می کردند علائم مستی، اسهال، استفراغ، بیهوشی تا چند روز و حتی مرگ را داشتند و به جهت عدم توانایی جنگیدن در جنگ شکست می خوردند.
🔸 در جنگی میان آناتولی شمالی و روم در سال ۹۱ میلادی پادشاه میترایدس یوپاتور شان های مملو از عسل را در مسیر پیشروی رومیان قرار داد و اقدام به عقب نشینی استراتژیک کرد و سربازارن رومی که از این عسل ها مصرف کردند از فرط خستگی و مستی درجنگ شکست خوردند و از بین رفتند.
🔸 عامل بیماری عسل دیوانه توسط گروهی از نوروتوکسین ها به نام گریانوتوکسین ها ایجاد می شود که در گیاهان تیره خلنگیان Ericaceae به ویژه گونه های جنس Rhododendron تولید می شود. گیاهان این جنس بالغ بر ۱۰۰۰ گونه دارد که در قسمت هایی از اروپا، آمریکا، جنوب شرقی آسیا و به ویژه در ترکیه و نپال رویش دارد.

🔸 مصرف گیاه یا هر یک از فرآورده های آن از جمله عسل دیوانه می تواند یک واکنش مسمومیتی نادر به نام مسمومیت گرایانتوکسین یا بیماری عسل دیوانه ایجاد کند
🔸 این ترکیبات سمی (گرایانوتوکسین) در شهد و گرده گیاه وجود دارد و زنبورعسل با فعالیت بر روی گیاه Rhododendron و جمع آوری شهد و گرده، عسلی را تولید می کند که اثرات سمی دارد و به عسل دیوانه شناخته می شود.
🔸 دوز مصرف: به طور متوسط ۳ تا ۵۰ گرم عسل دیوانه علائم مسمومیت ایجاد می کند
🔸علائم اصلی مسمومیت با عسل دیوانه شامل حالت تهوع، استفراغ، سردرد، تاری دید، ضعف، غش کردن، خواب آلودگی، مستی و تشنج است. بیشتر تأثیرات مربوط به سیستم قلبی عروقی است. خیلی اوقات ضربان قلب به میزان قابل توجهی پایین و فشار خون پایین (افت فشار خون) ایجاد می کند. با اختلالات ناشی از سموم می تواند منجر به انسداد عروق کرونری و سکته قلبی گردد و در حدود ۱۳ درصد موارد نیز منجر به مرگ می شود.
🔸 عسل دیوانه به طور ویژه در ترکیه و در نپال توسط زنبور عسل بزرگ هیمالیایی و توسط شکارچیان عسل برداشت می شود و گاها در دوزهای مشخص جهت مصارف درمانی کاربرد دارد.

🔸 گیاه رز کوهستان یا رودندرون بنفش با نام علمی Rhododendron ponticum یکی از مهمترین گونه های تولید کننده عسل توهم زا است. این گیاه در ایران رویش ندارد
🔸 عسل دیوانه به عمد در برخی از مناطق جهان تولید می شود که مهمترین آنها نپال و منطقه دریای سیاه ترکیه است. در نپال، این نوع عسل توسط اهالی گورونگ نپال به عنوان خواص توهم زا و همچنین مزایای دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.
🔸 در ترکیه، عسل دیوانه معروف به deli bal نیز به عنوان یک داروی توهم زا و داروی سنتی کاربرد دارد.
🔸 در قرن هجدهم این عسل به اروپا جهت افزودن به نوشیدنی های الکلی صادر می شده است. در دوران مدرن ، به صورت محلی مصرف می شود و به آمریکای شمالی ، اروپا و آسیا صادر می شود.

 

منبع: توضیحات مهندس بهزاد رفاهی، متخصص عسل شناسی