خصوصیات فیزیکی و شیمیایی زهر زنبور عسل
زهر زنبور عسل چگونه تولید می͏ شود؟
زهر زنبور عسل که توسط غده تولید زهر زنبور کارگر ساخته می͏ شود در داخل کیسه͏ ای بنام کیسه زهر ذخیره شده و در هنگام نیش زدن زنبور، از طریق مجرای داخل نیش به داخل بدن شخص نیش خورده وارد می͏ گردد.
تولید زهر بلافاصله پس از تولد زنبور بالغ آغاز می͏شود و به تدریج با مسن͏ تر شدن زنبور مقدار آن بیشتر می͏ گردد. وقتی زنبور به سن حدود ۱۶ تا ۱۹ روزه͏ گی رسید کیسه زهر آن کاملاً پر شده و ترشح زهر متوقف می͏ گردد. زنبور کارگر در این سن معمولاً وظیفه محافظت از کلنی را عهده͏ دار می͏ باشد.
کیسه زهر زنبورهای کارگر در بهار و تابستان حدود ۱۶ تا ۲۰ روز پس از تولد آنها پر می͏ شود ولی برای زنبورهای کارگر پائیزه این عمل ۴ تا ۵ روز دیرتر انجام می͏ گیرد. زنبورهای کارگر در زمستان نیز قادر به تولید و ذخیره زهر می͏ باشند.
مقدار زهر تولید شده توسط یک زنبور کارگر حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ میکروگرم می͏ باشد که این مقدار بستگی به سن زنبور، مقدار گرده گل موجود در کلنی، نژاد، و زمان سال دارد. بیشترین مقدار زهر توسط زنبورهای تابستانه تولید و ذخیره می͏ شود. در صورتی که گرده گل از جیره غذایی زنبور حذف شود، تولید زهر نیز متوقف می͏ شود.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی زهر زنبور عسل
زهر زنبور عسل مایعی است به رنگ روشن با بوی مخصوص و با مزه تلخ که خاصیت اسیدی داشته و وزن مخصوص آن ۱٫۱۳۱۳ می͏باشد. زهر زنبور عسل در مجاورت هوا به سرعت خشک شده و وزن آن ۳۰ تا ۴۰ درصد وزن مایع اولیه آن کاهش می͏ یابد.
زهر زنبور عسل از نظر ترکیب شیمیایی بسیار پیچیده است و حاوی مواد مختلف خصوصاً انواع پروتئین͏ هاست. حداقل ۸ نوع پروتئین مختلف در زهر زنبور عسل تشخیص داده شده است که عبارتند از: هیستامین، دوپامین، ملیتین، آپامین، پپتید- ام .سی.دی، مینامین، آنزیم فسفولیپیاز A و هیالورونیداز.
مهم͏ترین پروتئین͏ ها ملیتین، آپامین و فسفولیپاز A می͏ باشند.
مطالعاتی که Benton در سال ۱۹۶۵ انجام داده نشان می͏ دهد که ترکیب شیمیایی زهر زنبور عسل از مناطق مختلف و در مواقع مختلف سال یکسان می͏ باشد. همچنین ثابت شده است که سمیت زهر زنبور عسل به مراتب بیشتر از سمیت زهر زنبورهای خرمایی از خانواده Vespidae می͏ باشد.
منبع: کتاب پرورش زنبور عسل (رحیم عبادی- علی اصغر احمدی)
