تدبیر خواب و بیداری

زمان خوابیدن :

 

۱- بهترین وقت خوابیدن هنگامی است که هضم معدی انجام گرفته و غذا از فم معده عبور کرده باشد. خواب قبل از این زمان، موجب تمدد و نفخ و رویاهای ترسناک    می شود.

۲- خواب معتدل ۶ ساعت است و نباید از ۱۰ ساعت بیشتر باشد.

۳- خوابیدن در حال گرسنگی باعث ضعف حرارت غریزی و لاغری بدن می شود. به همین دلیل، خواب بامداد مناسب نیست، زیرا در آن هنگام غذای شب قبل، هضم شده و معده خالی شده است.

۴- بهترین زمان خواب، براساس دانش کرونوبیولوژی انسانی، هنگام دوره تاریکی طبیعی یعنی شب است. آفریدگار متعال در آیات متعددی در قرآن کریم به اختلاف روز و شب اشاره می کند و می فرماید که ما شب را برای سکون و آرامش، و روز را برای معاش و فعالیت قرار دادیم.

۵- در فاصله چند ساعت مانده به نیمه شب، سطح کورتیزول خون کاهش پیدا می کند و در صورتی که در این زمان به خواب برویم، صبح راحت تر و با هوشیاری بیشتری از خواب بیدار می شویم. از سوی دیگر، هر ساعت خواب قبل از نیمه شب، دو برابر خوابیدن پس از نیمه شب ارزش دارد.

۶- کمبود خواب موجب تیرگی پوست می شود، پس برای داشتن پوست روشن و شاداب، برخورداری از خواب شبانه کافی، لازم است.

۷- خوابیدن در روز، خصوصاً در زمستان، باعث ایجاد بیماری های رطوبی و نزله می گردد. تباهی رنگ چهره، سستی بدن، احساس کسالت و کاهش اشتها از دیگر عوارض خواب روز هستند.

۸- بیشترین ضرر خواب روز متوجه سرد مزاجان است.

۹- خواب روز نمی تواند جایگزین خواب شب باشد و افرادی که به خواب روز عادت دارند باید به تدریج تغییر عادت دهند.

۱۰- بیداری بیش از حد موجب از بین رفتن رطوبات اصلی بدن، اختلال هضم، خشکی مغز و احتراق اختلاط می شود.

۱۱- خواب بعد از ظهر در تجدید قوای روزانه بسیار موثر است. براساس تحقیق جمعی از پژوهشگران دانشگاه هاروارد آمریکا، یک ساعت خواب پس از صرف نهار قوای تحلیل رفته در طول روز را به افراد باز می گرداند به گونه ای که میزان تمرکز پس از خواب بعد از ظهر، با سطح تمرکز پس از برخواستن از خواب شبانه در صبح قابل مقایسه است.

۱۲- تا زمانی که خواب غلبه نکرده نباید به بستر رفت. هرگاه به بستر رفتید و تا ۲۰ دقیقه بعد خوابتان نبرد از بستر خواب برخیزید و کاری انجام دهید تا دوباره خوابتان بگیرد.

 

شرایط محیطی :

 

۱۳- محیط خواب باید آرام و کم نور باشد.

۱۴- خوابیدن در آفتاب به علت تحریک اخلاط و صفرا سبب سنگینی دِماغ و سردرد می شود.

۱۵- محل خواب هر شخص باید برحسب مزاج وی، دمای مناسبی داشته باشد.

۱۶- لباس خواب هر شخص باید متناسب با مزاج شخص و فصل باشد.

۱۷- خوابیدن در محل خیلی سفت موجب آسیب به عصب می شود.

۱۸- خواب بر زمین سرد و نمناک می تواند زمینه ساز برخی بیماری ها مثل استرخا و درد پشت گردد.

۱۹- هیجان بیش از حد و یا تماشای تلویزیون ممکن است باعث اختلال در خواب رفتن شوند. پس بهتر است قبل از خواب هرگونه عمل مهیج پرهیز شود.

۲۰- هرگز زمانی که خشم و پرخاشگری غلبه دارد نباید به بستر رفت. بحث و مجادله قبل خواب نیز اثرات منفی برکیفیت خواب می گذارد.

۲۱- بهتر است بستر خواب فقط محل خواب و استراحت باشد، و از مطالعه یا غذاخوردن درآن پرهیز شود.

۲۲- اتاق خواب باید دارای تهویه مناسب و رطوبت کافی باشد. خشکی بیش از حد هوای اتاق مانع خواب مناسب می شود.

 

 

 

منبع: کتاب مروری بر کلیات طب سنتی ایران
(دکتر محسن ناصری- دکتر حسین رضایی زاده-دکتر رسول چوپانی- دکتر مجید انوشیروانی)