آفات و دشمنان موم، کندو و عسل

پروانه موم خوار

پروانه موم خوار یکی از آفت های زنبور عسل است که لارو آن از گرده گل و بقایای بدن زنبوران مرده تغذیه می کند. دستگاه گوارش این پروانه قادر به هضم موم نیست از این رو این پروانه از موم تغذیه نمی کند بلکه این پروانه معمولاً به کندوهای ضعیف حمله کرده و در بین و کنار قاب ها تخم ریزی می کند . تخم ها پس از تبدیل شدن به لارو در دوران لاروی از موم تغذیه می کنند و در بین حجرات تونل های ابریشمی ایجاد می کنند و به شفیره تبدیل می شوند.

علائم

وجود این آفت در کندو با مشاهده کرم های سفید به نسبت بزرگ، تونل ابریشمی در بین حجرات و پیله های سفید رنگ حاوی لارو پروانه مشخص می شود. همچنین پروانه ها درون کندو به سرعت جا به جا شده و خود را لا به لای قاب ها مخفی می کنند.

روش های مبارزه

برای مبارزه با این آفات می توان قاب های خالی را به وسیله دود گوگرد یا با قرص فستوکسین ضدعفونی نمود. همچنین دود حاصل از قرص دودزا استایکس سبب کشته شدن پروانه ها، لاروها و تخم های پروانه ها می شود.

پرندگان

تعدادی از پرندگان که مهم ترین آن ها خانواده مروپیدا می باشند، از زنبوران تغذیه می کنند. این پرندگان زنبورها را در هوا شکار کرده و از آن ها تغذیه می کنند.

مورچه ها

مورچه ها بعضی مواقع کندوهای ضعیف را مورد حمله قرار می دهند و به نوزادان و عسل حمله می کنند. برای جلوگیری از ورود مورچه ها به کندو باید کندو را روی چهارپایه قرار داد و پایه های کندو را با روغن سوخته موتور یا گریس چرب نمود تا مورچه ها نتوانند از آن ها بالا روند. چنانچه کندوها روی زمین قرار داده می شوند باید علف های دور کندو را چیده و دور آن آهک ریخت.

راسو

در بین پستانداران کوچک راسو در غارتگری و ویران کردن کندوهای زنبورعسل مقام نخست را دارد. راسو به تغذیه از زنبور بالغ ، عسل و موم علاقه مند است. این جانور می تواند با تهی کردن کلنی از جمعیت زنبورها، آن ها را به شدت تضعیف کند. راسو علاوه بر تغذیه از زنبور در زمین زیر یا اطراف کندو حفره ایجاد می کند. بیشترین خسارت راسو در پائیز و کمترین میزان خسارت آن در بهار به کندو وارد می شود. در مناطقی که راسو مشکل آفرین است، می توان با نصب انواع تله، حصارکشی محوطه و بالا بردن کندو از سطح زمین ، اط نزدیک شدن این جانور به کندوها جلوگیری کرد.

موش

موش از آفات زنبور داری محسوب می شود. این جانور از راه سوراخ پرواز یا سایر سوراخ های کندو وارد کندو می شود و از گرمای مطبوع داخل کندو در پائیز و زمستان استفاده می کند و از عسل های درون کندو تغذیه می نماید. برای جلوگیری از ورود موش به کندو باید ارتفاع سوراخ پرواز کندو از ۷ میلی متر بیشتر نباشد و هرگونه سوراخ های احتمالی اطراف کندو از قبل ترمیم شود.

خرس

خرس از مشهورترین پستانداران آفت کندوی زنبور عسل می باشد. خرس ها در نزدیکی یا داخل جنگل زندگی می کنند و کندوهایی را که برای جمع آوری گرده و شهد درختان به جنگل کوچ داده می شوند را مورد تهاجم قرار داده و برای دستیابی به عسل درون کندوها آن ها را خرد کرده و زیان فراوانی به زنبوردار وارد می کنند.
برای جلوگیری از حمله خرس به کندوها می توان اطراف محوطه کندوها را با سیم خاردار قوی که به جریان الکتریسیته متصل باشد حصارکشی نمود.

منبع: کتاب پرورش زنبور عسل – دکتر یوسف جعفری آهنگری